برای دریافت دسترسی سیستم PACS دانشگاه
گام اول:
مطالب این صفحه را از بالا تا پایین بــا دقــت مطالعه نمائید.
آشنایی با استاندارد DICOM
امروزه تقریبا در تمام امور، استانده (= استاندارد) هایی تعریف شده است که این استانده‌ها حداقل کیفیت یک محصول یا فرآیند را تعریف می‌کنند.
خصوصا در امور پزشکی تمام فرآیندهای کاری و محصولات مورد استفاده ملزم به رعایت و دارا بودن استانده‌های تخصصی مدیکال می‌باشند که عدم رعایت آنها علاوه بر احتمال ایجاد خطای پزشکی، تخلف قانونی محسوب می‌شود و کلا بدون رعایت این استانداردها کلمه مدیکال به آن محصول اطلاق نمی‌شود و در صورت عدم رعایت استاندارد، مسئولیت قانونی هر گونه آسیب به سلامتی افراد بر عهده کاربر مربوطه خواهد بود.
یکی از مواردی که به همین صورت دارای استانداردهای دقیق و کاملی می‌باشد "تـصـاویـر پـزشـکـی" می باشند. تصویر پزشکی دارای استانداردی کاملا متفاوت با تصاویر معمولی کامپیوتری می‌باشد و هیچ پزشک یا کاربر دیگر نباید با استناد به تصویری که استاندارد نباشد نسبت به تشخیص یا مداخله درمانی جهت بیماران اقدام کند.
استاندارد تصویربرداری و تصاویر دیجیتال پزشکی، DICOM (دایکام) نام دارد.
این استاندارد، کل فرآیند تصویربرداری دیجیتال پزشکی از زمان تصویربرداری توسط دستگاه‌ها تا زمان مشاهده تصاویر بر روی مانیتور را پوشش می‌دهد و هر گونه مشاهده تصاویر پزشکی جهت اقدامات تشخیصی و درمانی، صرفا باید با رعایت این استانده صورت گیرد.
حداقل اطلاعاتی که باید هر پزشک در مورد این استاندارد داشته باشد دو مورد است:
الف- یک تصویر پزشکی دارای File format خاص خود می‌باشد که از سایر فرمت‌های تصاویر کامپیوتری مانند jpg و bmp و... متمایز استو به هیچ عنوان نباید از فرمت های عمومی کامپیوتری برای تصاویر پزشکی استفاده شود چون فرمت‌های معمولی تصاویر، "مدیکال" محسوب نمی‌شوند و فاقد ارزش پزشکی هستند.
ب- بر اساس استاندارد DICOM ، هر تصویربرداری پزشکی شامل یک الی چندین Series است که هر Series نیز دارای یک الی چندین Image می‌باشد. مثلا یک CT Scan شکم، ممکن است دارای Series های Scout و Axial و Arterial phase و Portal phase و Coronal و Sagittal باشد.
ج- تاریخ و ساعت انجام یک تصویربرداری، فقط و تنها فقط تاریخ میلادی است که به صورت اتوماتیک توسط دستگاه تصویربرداری در اطلاعات تصویر درج شده است و اطلاعات فیلدهای دیگر از جمله فیلد Accession Number به مفهوم تاریخ انجام تصویربرداری نمی‌باشد.
سه نوع اقدام صــد درصــد خطا، که ضروریست تخلف بودن و ممنوعیت آنها در اینجا مـوکـدا بیان شـود:
۱- عکس گرفتن از روی مانیتور با گوشی موبایل
۲- استفاده از فرمت های غیر مدیکال تصاویر ازقبیل jpg یاpdf یا هر فرمت دیگر
۳- پرینت تصاویر بر روی کاغذ
هر سه این حالات قطعا تخلف بوده و چنانچه پزشک یا هر کاربر دیگر به آن اقدام نماید، مسئولیت تمام عواقب و خطاهای تشخیصی ایجاد شده به عهده خود ایشان می‌باشد و مراکز تصویربرداری به صورت کامل نسبت به خطاهایی که به دلیل این اقدامات اشتباه ایجاد خواهد شد بری الذمه می‌باشند.
روش تشخیص استاندارد بودن تصویر پزشکی
در دو صورت آنچه که بر روی مانیتور مشاهده می کنید دارای استانده DICOM می‌باشد:
۱- تصویر با استفاده از نرم افزارهای تخصصی بیمارستانی نمایش داده شود مانند مشاهده تصاویر در سیستم PACS
۲- اگر تصویر را با استفاده از CD مشاهده می‌کنید، آن CD باید Autorun باشد و نرم افزار مخصوص به خود را برای نمایش تصویر راه اندازی نماید.
مفهوم سیستم PACS
کلمه PACS یک نام عمومی به معنی سیستم آرشیو و تبادل تصاویر پزشکی و خلاصه Picture Archieving and Communication System می‌باشد.
غالبا در هر بیمارستان یک سرور مرکزی برای سیستم PACS قرار داده می‌شود که تمام دستگاه‌های تصویربرداری تصاویر خود را برای آن ارسال می‌کنند و تمام کاربران بیمارستان به آن سرور متصل شده و تصاویر را مشاهده می‌نمایند.
سیستم های PACS بسیار متنوع هستند و هر بیمارستان بسته به بودجه موجود و تشخیص کارشناسان مرکز یکی از این سیستم‌ها را از تولید کنندگان ایرانی یا خارجی، خریداری و راه اندازی می‌نماید.
در دانشگاه علوم پزشکی شیراز در حال حاضر از دو سیستم PACS با دو برند مختلف استفاده می‌شود:
۱- سیستم PACS با برند INFINITT PACS در بیمارستان های نمازی، فقیهی، چمران، رجایی، امیر و درمانگاه مطهری
۲- سیستم PACS با برند PRIMA PACS در سایر بیمارستان های دانشگاه در شهر شیراز و کلیه شهرستان های تحت پوشش دانشگاه در سطح استان
امتیاز سیستم PACS اجرا شده در دانشگاه علوم پزشکی شیراز، اجرای سیستم به صورت Enterprise می‌باشد، به این معنی که سیستم‌های PACS تمام بیمارستان‌ها به هم مرتبط می‌باشند.
پزشکان دانشگاه علوم پزشکی شیراز، از هر مکانی که حضور داشته باشند می توانند تصاویر کلیه مراکز دانشگاه را مستقیما از طریق شبکه مشاهده کنند و هیچ نیازی به دریافت CD از بیمار و یا تکرار تصویربرداری انجام شده در سایر مراکز و شهرستان‌های تحت پوشش دانشگاه را ندارند.
بنا به دلایل قانونی و کاربردی، هر یک از کاربران سیستم PACS باید نام کاربری و گذرواژه شخصی خود را برای استفاده از سیستم استفاده نمایند و از دادن یوزر و پسوورد خود به دیگران و یا استفاده از دسترسی شخص دیگر خودداری نمایند.
کار با سیستم INFINITT PACS
سیستم PACS شرکت INFINITT کره جنوبی، یکی از معتبرترین سیستم های PACS موجود در جهان پزشکی می‌باشد. کلمه Infinite در زبان انگلیسی به معنی بی نهایت بوده و نام برند مذکور به صورت خلاصه Infinite Technology و به شکل INFINITT بیان شده است.
بیمارستان هایی که در حال حاضر تصاویر خود را به سیستم متمرکز INFINITT ارسال می کنند عبارتند از بیمارستان های نمازی، فقیهی، چمران، رجایی، امیر و درمانگاه مطهری
در سیستم متمرکز INFINITT PACS ، تصاویر هر بیمار از کل مراکز متصل، به صورت یکجا قابل جستجو و مشاهده می‌باشند.
چند نکته در زمینه کار با سیستم INFINITT PACS
- برای جستجوی تصاویر یک بیمار می‌توانید کد ملی آن بیمار را در فیلد Patient ID جستجو کنید یا این که نام او را در فیلد Patient Name جستجو کنید. - در فیلد Patient Name ابتدا نام خانوادگی و سپس نام بیمار نوشته می شود. با توجه به این که آوانویسی اسامی فارسی با حروف لاتین ممکن است به اشکال مختلفی انجام شود، شما می توانید حروفی که همیشه یکسان نوشته می‌شوند را نوشته و به جای حروف دیگر علامت % را بنویسید، مثلا اگر نام خانوادگی کسی موسویان است، می‌توانید آن را به صورت M%SAV%AN جستجو نمایید.
- در صورتی که در زمان باز کردن تصویر به پیغام خطای Fetch برخوردید، نام بیمارستان محل تصویربرداری که در قسمت Institution مشاهده می شود را از قسمت سمت راست بالای صفحه (به صورتی که در تصویر فوق مشخص شده) انتخاب نمائید.
- شما می‌توانید با کلیک راست روی یک تصویربرداری و انتخاب قسمت User Comments یادداشت شخصی خود را برای یک تصویربرداری درج نمائید.
- شما می‌توانید تصویربرداری‌های مورد نظر خود را برای دسترسی سریع تر به روش Drag & Drop داخل فولدر Favorites قرار دهید.
- با کلیک راست بر روی کلمه Favorites می‌توانید فولدرهای دیگری در زیر آن برای کاربردهای مختلف خود ایجاد نمائید.
کار با سیستم INFINITT PACS در محیط اندروید و MAC :
برای مشاهده تصاویر سیستم INFINITT PACS در محیط غیر از ویندوز (مانند Android و IOS و...) که غالبا بر روی گوشی تلفن همراه مورد نیاز شما می‌باشد، می‌توانید با یک بروسر مانند کروم یا سافاری به آدرس زیر رفته و با همان User و Password خود وارد سیستم شوید:
کار با سیستم PRIMA PACS
به غیر از مراکزی که از سیستم پکس اینفینیت استفاده می کنند، تقریبا چهل مرکز دیگر در دانشگاه از سیستم پکس دیگری به نام PRIMA PACS محصول شرکت رایکا افزار پارس استفاده می نمایند.
پزشکان دانشگاه علوم پزشکی شیراز در هر مکانی که باشند، می توانند با استفاده از دو سیستم پکس INFINITT و PRIMA به تصاویر کل دانشگاه دسترسی داشته باشند.
سرورهای PRIMA PACS در بیمارستان های مختلف دانشگاه نصب شده و تصاویر آن مرکز را ذخیره می نمایند. همچنین هر سرور در صورت انجام تنظیمات توسط مسئول سیستم PACS آن مرکز قابلیت اتصال به سایر مراکز دارای PRIMA و مشاهده تصاویر آنها را دارد. علاوه بر اینها یک سرور مرکزی پریما نیز در دیتاسنتر دانشگاه فعال است که تمامی مراکز دانشگاه بر روی آن تعریف شده و در دسترس می‌باشند.
برای اتصال به سرور مرکزی پریما و مشاهده تصاویر چهل بیمارستان، کافیست بروسر Firefox را باز نموده و آدرس زیر را در آن تایپ نمائید:
Firefox -----> https://172.16.0.87:5000
start "" "C:\Program Files\Mozilla Firefox\firefox.exe" "https://172.16.0.87:5000"
نصب PRIMA Viewer: زمانی که برای اولین بار از روی یک کامپیوتر وارد سیستم پکس PRIMA می‌شوید، می‌توانید با کلیک بر روی دکمه Download Rayka Viewer برنامه Viewer تخصصی پریما را برایس مشاهده آسان تر و با کیفیت تر تصاویر دانلود و نصب نمائید.
نام کاربری و گذرواژه را می توانید از تمام ادمین های سیستم PACS دانشگاه دریافت نمائید. در هر بیمارستان دانشگاه، یک یا چند نفر از کارشناسان بخش رادیولوژی مسئول سیستم PACS می باشند که مسئولیت راهنمایی کاربران مختلف سیستم را بر عهده دارند.
انتخاب بیمارستان: پس از لاگین به سرور پریما، در سمت راست بالای صفحه قسمت AET بیمارستان مورد نظر را انتخاب نمائید.
جستجوی بیمار: در سمت چپ بالای صفحه نام و کد ملی بیمار قابل جستجو می باشد.
مشاهده تصاویر:
تک کلیک روی نام بیمار در Study list
تک کلیک روی سری مورد نظر در Series list
تک کلیک روی اولین تصویر در قسمت Images
مدل شبکه دانشگاه علوم پزشکی شیراز:
شبکه دانشگاه علوم پزشکی شیراز به صورت VPN می باشد. تمام کامپیوترهایی که در بیمارستان ها و ساختمان های متعلق به دانشگاه در سطح استان هستند مستقیما به سرورهای
کاربران در این سیستم در دو صورت نیاز به استفاده از VPN Connection دارند:
- برای اتصال به اینترنت از سیستم هایی که به شبکه داخلی دانشگاه متصل هستند
- برای اتصال به شبکه داخلی دانشگاه از اینترنت بیرون
که روش آن در سایت مرکز اینترنت دانشگاه توضیح داده شده است.
سرویس WEB Link برای مشاهده تصاویر توسط پزشکان بیرون از سازمان دانشگاه
این سرویس به عنوان جایگزین CD برای ارائه تصاویر به بیمار و پزشک مورد استفاده می‌باشد.
گام دوم:
پس از مطالعه دقیق مطالب صفحه بالا و آماده بودن برای پاسخ به سوالات به صورت شفاهی، در ساعات اداری روزهای شنبه تا چهارشنبه با مسئول سیستم PACS یکی از مراکز تماس حاصل نمائید.
شماره مسئولین سیستم INFINITT PACS بیمارستان ها:
بیمارستان نمازی محمدرضا نعمت اللهی: ۰۹۱۷۷۱۸۳4۵۹
بیمارستان شهید فقیهی عباس منصوری ۰۹۱۷۵۵۵۷۱۳۲
بیمارستان شهید چمران مهندس موسوی ۰۹۱۷۵۰۰۸۷۱۶
بیمارستان شهید رجایی خانم زال پور ۰۹۱۷۷۱۲۰۵۳۹
